TILIOQ AVANIMI ALLAASERISAQ: Qillaq autismelik Avannaata Kommunianit iliuuseqarfigineqanngilaq

24.09.2020

Tiliumiit ilaqutariit meeqqallu ataqqinassusaat mianeralugit kinaassusaannik isertuillutik allaaserinnipput. Uaniallaaserisami nukappiaraq Qillaq-mik taagorneqarpoq arnaa Aviaq-tut taagorneqarluni. Kikkuuneri Tiliumitilisimaneqarput.

Avannaata Kommuniani sullissisut taarseraannerujussuat Qillamut ilaqutaanullu sakkortuumik sunniuteqarnerluppoq. Ilaqutaarit nukappiaqqap autismeqartup ikiorneqarnissaa aamma tapersersorneqarnissaa siunertaralugu Kommunimut saaffiginnittarnerannut sullissisut iliuuseqartanngillat.

Ilaqutariit tassaasut Qillaq 16-iik ukiulik autismemillu innarluutilik, arnaa Aviaq aamma qatanngutaasut minnerit marluk
angutissiaalu illumi INI A/S-mit attartortakkami najugaqarput. Illup isaariaanut tummerarpassuaqarpoq, isilernermi qui isaarissamut atasoq aqqutigeqqaarneqartarpoq, tassaniipput piniarnermut atortut aamma qerititsivissuaq. Isaariamiillu iggavik inimut atasoq appakaaffiuvoq, sinittarfeeqqallu mikisut marluk qalianiipput. Ilaqutariit annerusumik anaana Aviap ilinniarsimanngitsutut akunnermusiaqarluni akissarsiaanik isertitaqartuupput, uiami piniartuuvoq pisaminillu ilaqutariit peqqumaatissaqartittarlugit. 

Aningaasaqarniarnerat ilungersunarpoq. – A/S INI-miit juuni qiteqquttoq nalunaarfigitippugut inigisatsinniit anisitaalluta, Qillap arnaa Aviaq maanna ilaqutariittut atukkatik pillugit oqarpoq. Nassuiaavorlu INI A/S isumaqatigiissuteqarfigisimallugit akiligassanut kinguaattoorutaasunut naafferartumik akilersuiffigissallugit, kisianni erseqqissumik oqarsinnaanani najukkaminni inisimasuuinnarsinnaanerlutik, aamma nalullugu anisitaassagunik sumunngassanerlutik.

– Qillamut ikorfartortiunera unitsittariaqalerpara akunnerit ikilinerata kinguneranik kallerup inneranut solarimullu akiliisinnaajunnaarpunga, maajimili akiligassat pillugit kommunimut saaffiginnittaraluarpunga kinguneqarneq ajoramik, Aviaq oqarpoq nassuiaallunilu ernerminut ikorfartortitut ullormut sulisarnerminut akissarsiani annikippallaarmata akiligassanut amingartoortalerlutik. Aviaq ernerminut martsimili ikorfartortitut ullormut akunnerit 8-t sulilerpoq – maanna Pilersuisumi fabrikkimiluunniiit suliffissarsiortariaqassaanga, Aviaq oqarpoq. 

Ernerminut ikorfartortitut sulinermini maluginiaraluarpaa erni tuallakkiartortoq tassami ukkatarinerunissaanut periarfissaqarami. Avannaata Kommunianiit ilaqutariit nassuiaaneqanngillat sooq Aviap Qillamut ikorfartortitut ullormut akunnerit sulisarneri ikilisaavigineqarsimanersut. 

Qillap tarnimigut napparsimalluni erloqinera

Inuit innarluutillit tapersersorneqarnissaannut inatsisartut inatsisaat nr. 13 juunip 12-ani 2019-imeersumi §33 naapertorlugu
Tilioq sukannersumik nalunaarutiginnittussatitaavoq. Soorlu aamma meeqqat tapersersorneqarnissaannut inatsit naapertorlugu sakkortusisamik nalunaarutiginnittussaatitaasoq. Tilioq “Qillamut” tunngatillugu peqqissusaanut, ineriartorneranut atugarissaarneranullu ernumassuteqarneq tunngavigalugit 2019-imiit 2020 ilanngullugu arlaleriarluni
ernumassuteqarluni nalunaarutiginnittarpoq, Qillamut tunngatillugu maannamut katillugit 4-nik ernumassuteqarluni
nalunaarutiginnissimalluni.

Qillaq ukioq 2019-imi tarnimigut napparsimalluni erloqinerata kingorna arnaa ikorfartortitut sulilersinneqarpoq, tassami Qillaq naamaarluni ajutoornermi kingorna tarnimigut erloqinartorsiorujussuarpoq. 

Aviap ukioq kingumut eqqaamasaqarfigaa, tassami Qillap sinittarfiani inuuneranut peqqissusaanullu navianarsinaasunik atortunik naammattuuinermi kingorna ernumasorujussuusimavoq aarlerisarlunilu. – Muminganera taanna sunniuteqarpoq, najaanut, Aviaq Qillap unnuami sinittannginnera pillugu oqarpoq, unnuamilu eqqumanerani angajoqqaavisa nakkutigisinnaasanngilaat qanoq pinera sulereqqissaarneranillu. 

Qillap unnuami imminut toqunnissaminut misiliiniarluni sakkugisartagai arnaata arlaleriarluni naammattoortarpai, ikiortissarsiorlunilu peqqinissaqarfimmut kommunimullu saaffiginnittarpoq – assileriarlugu napparsimavimmukarnikuuvunga, kommunimut saaffiginnissutigisaraluarlugu ikiuisanngimmata. Taava peqqinnissaqarfimmi kommunip piaartumik iliuuseqartoqarnissaa anguniarlugu immersueriarlunga saaffiginnissuteqartikkaluarpaannga, taavalu asseq takutikkaluarlugu, Aviaq oqarpoq erneranulli ikiorsiisoqarneranik kinguneqanngilaq. Aviaq ernumavoq Qillaq suli naammaartarsoralugu. Tassami kaminnut qillarissaat serpalittaat Qillap sinittarfiani toqqortarineqartoq nassaaraa, taanna siniffiup ataanut toqqorniarsimangaluarpaa tiguaalu. – Taava taassuma nalaani tipi sakkortoorujussuaq mi tipi sakkortuvoq, kisianni apersoraluarlugu suli naamaaqqittarnersoq, Aviaq oqarpoq nassuiaallunilu ikittaatit gassii aamma taakku ingerlattarunarai. Ikittaatikut paarlerni nassaarisaramikkit.

– Nassuiaattaraluarparput naamaarneq ulorianartuusoq, Aviaq oqarpoq. Qillaq ikinngunnilu 2019-mi septemberiusoq gassimik naamaartillutik qaartoorujussuarput, illuaqqallu iluani ikuallattoorlutik. Nukappiaqqat peqqissaavimmi kingorna uninngatinneqarput anniannginniassammata morfin-itortinneqarlutik aamma uutitsernerminnut kumilannaveersaatinik nakorsaasersorneqarlutik.

TUSAANNGA: Imminut toqunnissamik eqqarsaateqaruit,
taava Tusaannga aqqutigalugu ikiortissarsiorsinnaavutit
uunga sianerlutit 801180-imut imaluuniit 1899-imut
SMSerlutit. Tusaannga innuttaasunut ajornartorsiutinik
suungaluarnersunik imaaliallaannaq eqqaminni oqaloqatigissaaleqisunut attavissaq, Tusaannga aqqutigalugu
ikiusinnaasunut innersuussisoqarsinnaavoq
ajornartorsiutinut iliuuseqarnissamut siunnersuisinnaallutik.

Qillaq ukiaq ukiorlu naallugit tarnikkut erloqissuteqarluni naalliuuteqarpoq nikallortorujussuullunilu. Qaanaami peqqinnissaqarfimmit aamma Dronning Ingridip Napparsimavissuani tarnikkut napparsimasut uninngavianni sulisut nalilersuingaluarput, Qaanaamut ambulancemik timmisartuaqqamik Qillamik aallertoqassanersoq, tassa SANA-mi A1-mut unitsikkiartussanerlugu nalilersuisoqarluni. – Qillaq piumanngikkaluarpat eqqissisisaammik kapillugu qilersorlugu aallaruttussaanikuungaluarpaat, Aviaq oqarpoq, taamaattoqanngilarli. Qillaq ilaquttamini angerlasimatiinnarneqarpoq.

– Napparsimavimmiit nutserisuat ilangalugu uagutsinnut Qillaq oqaloqatigiartortarnikuuaat, kisianni Qillaq qanoq innerminik
oqaaseqanngisaannarpoq, Aviaq oqarpoq nassuiaavorli ukioq sikumi aalisarnerup nalaani Qillaq ikinngutinilu
illuaqqami unnuinerminni oqaluttuarsimasoq taartuinnarmik isigisaqartarluni imminut toqunnissamik oqaluttartumik.

Aviaq gassimik qaartornissaq sioqqullugu ukioq ilivitsoq meeqqami autismeqartup ikiorneqarnissaa tapersersorneqarnissaalu anguniarlugu arlaleriarluni kommunemukartaraluarpoq. Suli tassa ikiorneqarnissaa tapersersorneqarnissaalu ilungersuutigaa, naak ernera maannamut tarnimigut erloqissuteqaraluaqisoq.

Aviap ernermi imminut toqunniarluni sakkugisartagai assileriarlugit kommunimut saaffiginnereerpoq. Peqqinnissaqarfimmiillu piaartumik ilaqutariinnut iliuuseqartoqartariaqarneranik nalunaarutit ilanngullugit kommunimut
tunniussimangaluarpai. – Qillaq ikiorneqanngilaq, ilaqutariittut ajornartorsiutigut pillugit ikiorneqanngilagut, Aviaq oqarpoq…

Qillaq pillugu allaaserisaq tamakkiisoq Qaanaamut angalanermik nalunaarummi qupp. 36-imi atuarsinnaavat.