Tiliup saaffiginnissutinik misissueqqissaarneranit saqqummiussineq: Aaqqissuussaanikkut nakkaakkiartorneq

Ukioq manna Tilioq saaffiginnissutit amerlasuut tunngavigalugit saaffiginnissutinik misissueqqissaarneq aammaarluni saqqummiuppaa, saaffiginnissutit innuttaasunit imaluunniit taakkununnga qanigisaasunut ernumasunit saaffiginnissutaapput. Tamatumuuna ”Aaqqissuussaanikkut nakkaakkiartorneq” qulequtsiullugu suliffeqarfinni, pingaartumik pisortat suliffeqarfiutaannit ikiortissamik, toqqissisimanermik, isumannaannermik aamma ikorfartortimik pissarsiffissaraluamik – sumiginnaanermilli, pakatsinernik aamma qajannarsarneqarnermik inuit innarluutillit nalaattarpaat. Sumiginnaaneq ilaqutariinnut tamanut annertuumik kingunerluuteqarnerukkajuppoq.

Inatsitigut isumannaassuseq amigartoq

Ukioq manna aamma ersarippoq innuttaasut inatsisitigut isumannaatsumik sullinneqannginnerat. Innuttaasunit tusartarparput ajornartorsiut utertuartoq, ukiunilu siuliini innuttaasut saaffiginnissutaanni nalunaarsortuarparput sullissinermi amigartumik ilisimasakinneq, sanngiinneq aamma paatsiveerusimaneq. Kommunini ataaseq minillugu innuttaasut ajornartorsiut naapittuagaat taannaavoq. Tamatumani erserpoq nuna tamakkerlugu sullissineq aamma sullisseriaaseq qanoq ajortigisoq aamma ilutsimit erserpoq innuttaasut innarluutillit pisariaqartitaannik qanoq matussusiisinnaatiginnginnerannik.

Aammattaaq erserpoq pisuni ataasiakkaani imaluunniit kommunini aalajangersimasuni sullissisut innuttaasut tapersersorumallugit suleriaatsinik atuutitsilernissamik attassiinnarnissamillu ajornartorsiuteqartut. Akerlianilli nuna tamakkerlugu tamanna itinerusumik ajornartorsiutitut pivoq, tamatumanilu inuit innarluutillit aamma inummut innarluutilimmut qanigisaasut tassani eqqorneqartarput. Tamatuma kingunerisarpaa tapersersorneqarnissamut pisariaqartitaq atugarissaarnissaminnullu qulakkeerinnittussamik pisinnaatitaaffik aamma allatulli inuunissamut periarfissaq pissarsiarineqannginnerannik.

Tamanna inuiaqatigiinni aaqqiissuussaanermik ajornartorsiuteqarnermik annerungaartumik isigaarput. Sullissisut amerlasuut oqaloqatiginikuuagut, taakkualu oqaluttuarput suliassaqarpallaartut, uippakajaartut aamma suliartik sunniuteqarluartumik misiginneqataasumillu suliarinissaanut ilisimasakippallaarlutik. Tamatumani ersarippoq sullissinermi akuliuttoqartariaqartoq. Innersuussutigaarput:

  • Aaqqissuussinermut aqqut ataaseq – innuttaasoq peqataatinneqassaaq sukkanerusumillu ikiorneqarluni, taannali pisortaqarfiit suliassaannik isumaginnittuussanngilaq.
  • Pisortat suliffeqarfiutaat, atuarfiit, peqqinnissaqarfik aamma politiit akornanni suleqatigiinneq.
  • Naalakkersuisuniit, Inatsisartuniit aamma kommuuniniit pimoorussisumik akuliunneq, aningaasalineq aamma pingaarnersiuineq.
  • Suliamut tunngassuteqartumut nunatsinnut, kulturikkut, inuiaqatigiinnnikkut pisariaqartitsinernullu tulluartunik naatsorsuineq, aningaasaliineq aamma nutaaliorluni eqqarsaatersorneq.

Sullissisut tapersersorniarlugit suliaminni ilisimasat nukiillu piussapput. Aalajangiisartut sullissinermi ajornartorsiutit aaqqinniarlugit aningaasaliineq qulakkiissavaat, taamaaliornikkut innuttaasut inatsisitigut isumannaatsumiinnissaat qulakkeerneqassaaq. Naalakkersuisut, Inatsisartut, kommunit, pisortat suliffeqarfiutaat aamma namminersortut ajornartorsiut, ersarissumik aaqqissuussaanikkut ajornartorsiutaasoq, pingaarnersiuillutik aaqqiiviginissaat maqaasivarput.

Takusinnaavarput aaqqissuussaanikkut ajornartorsiutit tunngavigineqakkajuttut. Tamanna sivisuumik erseqqissaatigaarput, aamma maj 2023-mi Tiliup ataatsimeersuartitsinerani erseqqissaatigineqarpoq. Maanna naatsorsuutigaarput poliitikerit aalajangiisartullu iliuuseqassasut.

Ullumikkut piviusoq tassaavoq inuit innarluutillit inatsisitigut isumannaatsumiinnginnerat, aaqqissugaalluartoqartussaagaluartoq naatsorsuutiginnittoqarsinnaanngi­laq, isumannaassuseqartussaagaluartoq aarlerinartoqar­lunilu annilaanganartoqarpoq, inatsisinillu maleruaasoqar tussaagaluartoq kukkusoqartarlunilu inatsisinik uni­oqqutitsisoqartarpoq.

”Erseqqip­poq inatsisit isumaqatigiissutillu inunnut innarluutilinnut pisinnaatitaaffiinik kisimik qulakkeerinninngitsut. Ajornartorsiutit nalunaarusiami matumani paasissutissiissutigisatta ilarpas­sui ilungersunartuupput, Naalakkersuisullu Inatsisartullu, kommunit atuarfiillu, peqqinnissaqarfik politiillu taakku pimoorussillutik akuliuffigisariaqarpaat. Aamma taakku tamarmik suliniuteqaqatigiittariaqarput, Kalaallit Nunaata pisussaaffiinik eqqortitsinissaq piinnarnagu, aammali Kalaallit Nunaanni innuttaasut pineqarmata, taakkualu inuulluarnissaat atugarissaarnissaallu ilungersuutigine­qartariaqarmat,” taama oqarpoq innarluutillit pillugit oqaaseqartartoq Anja Hynne Nielsen nangillunilu: ”Ukiuni arlalinni iliuutsit iluaqutaarpasinngitsut iliuuserinagit aqutsinikkut allannguutit pisariaqartut allannguinissamut sapiissuseqartumik politikkikkut piumassuseq sapiissuserlu maqaasivagut. Aaqqiissutit Kalaallit Nunatsinnut  - inuiaqatigiitsinnut, kulturitsinnut, nunamut pisariaqartitatsinnullu tulluartut pisariaqartippavut. Suliamut annertuumik aningaasaliisoqarnissaanik pisariaqarluinnarpoq. Tamanna inummut ataasiakkaamut inuiaqatigiillu aningaasaqarniarneranut iluaqutaassaaq. Qullersaasunit inunnut isiginnittaaseq eqqartorneqarnissaa pisariaqarpoq, tamatumani inuit tamarmik tamatsinnit nukittut isigineqarnissaat, naligiimmik aammalu naligiimmik pisinnaatitaaffeqarnerat isigineqarnissaat ersersinneqassaaq. Taamaallaat taamaaliornikkut aningaasaqarniarneq namminersortoq aamma inuiaqatigiit ataatsimoortut anguneqarsinnaavoq.”

Ilaqutariiussuseq oqimaaqatigiinngitsumik inissinneqatarpoq

Ukioq manna saaffiginnissutinik misissueqqissaarnitsinni ukkatarisarput alla tassaavoq, ilaqutariinni ataatsimik arlalinnilluunniit innarluuteqartoqarpat ikiorsiinerlu tapersersuinerlu pisariaqartoq pissarsiarisimanngikkaanni ajornartoriuteqalertarneq. Tamanna iliuusis­saarunnermik, nukissaarunnermik, mattunnermik, atorner­luinermik, nakuusernermik aamma sumiginnaanermik ersersinneqartarpoq. Erseqqippoq ilaqutariinni innarluutilik ikiuutissamik pisariaqartumik pissarssinngikkaangat atugarissaarnissamut ajornartorsiutinik pilersitsisoqartartoq, tamannalu inuiaqatigiinnut sunniuttarpoq. Pisortat suliffeqarfii innarluuteqartumut imaluunniit qanigisaanut sumiginnaanerat pissutigalugu inuit nukissaqarluartut sulisinnaasullu amerlasuut suliunnaarnikuupput, Danmarkimut nuunnikuupput, imminut katsorsarniarlutik aanngajaarniarput imaluunniit annertuumik kingunerluuteqalerput.

Inuk innarluutilik nukittorsarumallugu ilaqutariit pisinnaasai nukittorsannginneratigut atorluannginneratillugu, amerlanerit eqqugaalersinnaapput ilaqutariillu nakkaakkiartortinneqarsinnaallutik.

Pisortat suliffeqarfiuttaanniit amigartumik ikiorserneqarneq ilungersunartumik pinngitsuuisinnaajunnaartitsisinnaavoq, imminut toqoriartoqarsinnaallunilu ulorianartumik inissisimalersitsisinnaavoq. Aaqqiissutinik eqqarsaatersornitsinni ilaqutariit ataatsimut ukkatarineqartariaqarput. Allatut eqqarsaatersoraluarutta tamanna isumaginninnikkut imminut illersorsinnaananilu inuiaqatigiinnut akisoorujussuussaaq.

Assersuutit:

Innuttaasup innarluutillip qanigisaata oqaluttuaraa ilaquttami tarnikkut nappaatillip nakorsaatissani pineq ajorai. Taanna ilaquttani toqorarniarlugit sioorasaarisarpoq. kommuni oqaloqatigi­neqarpoq, iliuuseqarfigine­qanngilarli.

Ilaatigut assersuutigalugu innuttaasumit oqaluttuarfigineqarpugut eqqarliminit kinaassusersior­figineqarsimasutut misigisi­malluni. Ilaatigut issiaqati­giittunit allamut ingeqqune­qarsimavoq. Tamanna alia­suutigisimaqaa imminullu toqoriarsimalluni.

Anaanaq ukiuni arlalinni meeqqaminut autismeqartumut ikiortissarsiorlunilu taperserortissarsioraluarsimavoq. Tamatuma kinguneraa saniatigut allanik nappaateqalerneq, naamaarnermik aamma imminut toqoriaraluarnermik – taamaakkaluartoq aamma peqqinnissaqarfimmiit nalunaarutigineqaraluartoq ”ikiorserneqanngilaq, ilaqutariinnitsinnilu arlaannaatigut ajornartoornitsinni atukkatsinnilluunniit kingunerluuteqarnitsinni ikiorserneqanngilagut”, taama anaanaq oqaluttuarpoq.

Inersimasumut innarluutilimmut angajoqqaaq nammineq toqoreerunik qitornartik qanoq pineqassanersoq ernumagaa. Qitornartimmi sumiginnarneqartartoq takujuartarpaat. Borgmesterimut, kommunalbestyrelsimut ilaasortanut, Naalakkersuisunut Isumaginninnermullu Aqutsisoqarfimmut naammagittaalliorsimagaluarput, iliuuseqanngilarli. Arlaleriarluta angajoqqaat imminut toqunnissamik imaluunniit meerai imminut toqunnissamik eqqarsaatersuuteqartut tusartarpagut.

Innuttaasup innarluutillip angerlarsimaffeqanngitsup oqaluttuaraa qaammatp ataatsip ingerlanerani nalunngisaminni arlalinni tukkusarsimallutik. iliuuseqartoqanngilaq.

Oqaaseqaatinut, paasissutissanut allanut imaluunniit apersuisoqarniarpat Innarluutillit pillugit oqaaseqartartoq Anja Hynne Nielsen email: anja@tilioq.gl imaluunniit mobil: 262871 attavigineqarsinnaavoq.

 

Asannittumik inuulluaqqusillunga

Med kærlig hilsen

Anja Hynne Nielsen

Inuit innarluutillit oqaaseqartartuat - Handicaptalsmand